Ruimtelijke ordening

Here am I sitting in a tin can
Far above the world
Planet Earth is blue
And there's nothing I can do
Space Oddity - David Bowie












"Waren de goden kosmonauten?" is een van vele vragen die ik mezelf vrijwel nooit stel. Wat ik wel weet is dat een aantal decennia geleden een stelletje Russen het grote niets ontmaagden en sommigen van hen konden het navertellen. Joeri Gagarin landde na zijn ruimtereis in een boerengat achter het ijzeren gordijnwaar een arme boerin de schrik van haar leven beleefde bij het zien van de kosmonaut. "Vrees niet, vrouwtje. Ik ben maar een Rus" trachtte Joeri haar te kalmeren. "Ik dacht dat je uit de ruimte kwam" was de bevende repliek. Waarop onze dappere held: "Ik kom ook uit de ruimte."
Ruimtevaart en astronauten hebben me van kindsbeen af gefascineerd maar toch was het een ontnuchtering te moeten vernemen dat planeten als Tatooine, Hoth en Alderaan slechts te waarnemen vielen op het witte doek. Maar wat me nog steeds intrigeert is het oneindige zwart en de oorverdovende stilte die een kosmonaut moet ervaren als hij de ruimtesonde verlaat en eventjes aan de zijde van de goden mag wandelen. Een gevoel van totale rust gepaard met doodsangst moet zich van hem meester maken. Een ervaring die volgens mij even surreël moet zijn als opgezogen worden in een schilderij van pakweg René Magritte. Wat een relativerende belevenis moet het zijn om je eigen planeetje als een langzaam leeglopende ballon achter je te laten. Je voelt je een ster tussen de sterren. Een ster met een beetje heimwee naar zwaartekracht, je stamcafé en misschien wel de ochtendnevel in het najaar. Het ontbreken van het evidente, alsof je zintuigen het plots laten afweten en er enkel je hartslag en ademhaling zijn om je eraan te herinneren dat je leeft. Dat gevoel... af en toe denk ik dat ik het ken. Ik ervaar het heel, heel soms als alles stil is buiten en de nacht zijn grauwe mantel over de buurt heeft gedrapeerd. Als de straatlantaarns hun kunstmatige licht werpen op de koeien die in de nabijgelegen weide elkaar warm houden. Ja, ik hoop waarlijk dat ik dat gevoel ken.