Jello schopt keet

"For every prohibition you create you also create an underground."

Gisterenavond werden we nog eens geconfronteerd met 'waardig ouder worden'. Ditmaal in de carnatie van de politiek incorrecte punker op leeftijd Jello Biafra. De gewezen Dead Kennedy begon zijn act met een ludieke maar sombere kijk op de toekomst. Hij kwam op in zwarte cape en zonnebril en scandeerde allerlei akelige slogans waaruit af te leiden viel dat als conservatief Amerika zijn machtswellust doorduwt, het een erg grimmig feestje zal worden op deze planeet. What else is new. Gemakkelijk scoren. Maar na deze intro begon het echte galspuwen. Biafra beet, blafte, gromde en schopte tegen alles wat er mis is met onze wereld, een bodemloos vat van onderwerpen dus. De man heeft nog steeds hetzelfde vlijmscherpse observatievermogen wat DK songs als 'Holiday in Cambodya', 'California über alles' en 'Too drunk to fuck' destijds zo memorabel maakten. We blijven onvoorwaardelijk fan.

Give me hope Joanna

Now in the quiet hour when I am sleepin'
I cannot keep the night from comin' in

Het overkomt me steeds minder maar af en toe wordt ik nog eens van m'n sokken geblazen op een muziekfestival. De laatstse keer dat het me overkwam was drie jaar geleden op pukkelpop. In de meest bescheiden tent zat een kleine elf met een gigantische harp tussen haar benen. De muziek die ze maakte was breekbaar en betoverend. De dag nadien stond ik bij de platenboer 'The Milk-eyed Mender' te bestellen, het debuutalbum van Joanna Newsom. De plaat ligt me nog steeds erg nauw aan het hart.

Joanna Newsom speelt al harp sind haar zevende (!) en perfectioneerde zich in het keltische instrument. Naderhand combineerde ze deze stijl met de west-afrikaanse techniek en creërde dusdanig een heel eigen klankspectrum. Na verloop van tijd ontsond er een gelijkaardige passie voor tekst en zang. Ze experimeerde met haar stem met dezelfde gedrevenheid als voordien met het harpspel.
Sinds vorige week ligt haar tweede wapenfeit 'Ys' (spreek uit: jies) in de rekken. Voor deze plaat wist Newsom hip volk als Steve Albini, Jim O'Rourke en Van Dyke Parks te strikken voor de productie. Het resultaat is tegelijk fragiel en zoals de hoes doet vermoeden, theatraal. De kraakstem van Newsom is volwassener dan op zijn voorganger. 'Ys' is met vijf nummers, waarvan het kortste afklokt op een dikke zeven minuten, een duidelijk statement. Ze wil van haar prog-freak-folk of 'avant-medieval' imago af en hierin slaagt ze met glans. De tektsten zijn nog steeds ondoorgrondelijke sprookjes maar daarom niet minder adembenemend. Af en toe gaat het een beetje richting Kate Bush zonder daarbij uit de bocht te gaan. Ze laat hoogstens een krasje achter op de vangrail.

Build my gallows high, baby

"My feelings? About ten years ago, I hid them somewhere and haven't been able to find them."

Kleurloos. Normaal gezien een woord dat geassocieerd wordt met saaiheid. Maar net het totale ontbreken van kleur kan je perceptie vaak ook verscherpen. Je aandacht wordt opgelost in het verrassend rijke schaduwpalet dat zich huisvest tussen licht en donker. Enter de film noir, een genre dat de laatste weken weer hevig opflakkerde met de release van 'The Black Dahlia', de Brian De Palma verfilming van het gelijknamige boek van James Ellroy.

"You're like a leaf that blows from one gutter to another." Wie net als ik een lichte euforie ervaart bij het aanhoren van dergelijke hardboiled quotes zal het erg naar zijn zin hebben bij het bekijken van 'Out of the Past', een noir klassieker uit 1947. Zelden waren de leepogen van Robert Mitchum leper als in de kassen van Jeff Bailey, een pompbediende die willens nillens geconfronteerd wordt met gespuis uit zijn verleden als detective. Voor ons blijft Mitchum voor altijd 'the preacher' uit 'Night of the Hunter' maar in 'Out of the Past' weet hij zeker te overtuigen als de gewiekste ex private eye. Femme fatale van dienst is de voor mij onbekende Jane Greer die er maar niet in slaagde om ons de opgetrokken wenkbrauw van Veronica Lake te doen vergeten. Kirk Douglas is duidelijk in zijn hum als onophoudelijk grijnzende bad guy Whit Sterling.

Volgens mensen die het kunnen weten is 'Out of the Past' een genrevoorbeeld van de film noir. Als leek weet je meteen waarom. Alle ingrediënten zijn nadrukkelijk aanwezig: norse, sigaretrokende types in trenchcoats. De obligatoire voice-over. De niet te vertrouwen maar tevens niet te weerstane femme fatale. Het verbale gescherm. De jazz. De straatlampen. De gevallen engel. Schuld. Boete. Moord. Passie. Dit alles wordt door regisseur Jacques Tourneur gemixt tot een bruisende molotov van intriges. Dat het eindigt in miserie weet je al voor de begingeneriek. Na de eindgeneriek vind je het vooral sympathiek van de scenarist dat de doofstomme jongen gespaard bleef. Hij zag er zelfs een beetje gelukkig uit... en dat voor een film noir. Desalniettemin: vermoedelijk zal ik vroeg of laat 'The Black Dahlia' zien en zo goed als zeker zal ik heimwee krijgen naar 'Out of the Past'.

M Ward: troebadour van het hart

I sailed a wild, wild sea
climbed up a tall, tall mountain
I met a old, old man
beneath a weeping willow tree
He said now if you got some questions
go and lay them at my feet
but my time here is brief
so you'll have to pick just three

Een maand geleden waren we nog vol lof over '5:55' van Charlotte Gainsbourg, die de herfst van 2006 van muziek voorzag. Deze kan nu weer eventjes de kast in want met 'Post War' heeft de singer-songwriter M. Ward een handvol liedjes bij elkaar gesprokkeld die de ontbrekende link vormen tussen de ontroerende eenvoud van wijlen Nick Drake en de woestijnmelancholie van Giant Sand (à propos, Howe Gelb is één van de callaborateurs op de plaat).
'Post War' is M. Wards zesde album en hiervoor ging hij ter inspiratie op zoek naar na-oorlogse muziek van de jaren '40 en '50. Alle nummers hebben een zalige fifties feel die de rasperige, diepe stem van Ward alleen maar ten goede komt.Tot op heden ben ik er nog niet in geslaagd om de twaalf tracks te beluisteren terwijl ik met iets anders bezig was. De plaat eist totale aandacht. Elke song heeft tentakels die je vastgrijpen en pas loslaten als de laatste snaar bespeeld en de laatste noot gezongen is. Oh ja, hier worden we behoorlijk lyrisch van op dit uur van de avond.
"She said if love is a poison cup then drink it up" zingt hij in het openingsnummer. Het lijkt ons een beter alternatief dan het flesje geïmporteerd bier dat op dit moment naast ons staat lauw te worden.